Freesia

Freesia: kenmerken en bloei

Freesia, ook wel Kaaps lelietje-van-dalen genoemd, staat bekend om haar bijzondere vorm, prachtige kleur en heerlijke geur. Freesia groeit aan een slanke, rechtopstaande steel van zo'n 30-45 centimeter lang. De bloemen groeien netjes in een rijtje (dit wordt een 'kam' genoemd). De bloemen hebben een karakteristieke (trompet)vorm en zijn vaak lichtjes gekruld aan de randen. Bovendien bestaan er enkelbloemige, semi-dubbelbloemige en dubbelbloemige soorten.

De freesia kan uiteenlopende kleuren hebben, zoals wit, geel, oranje, rood, blauw, roze en paars. Er bestaan ook tweekleurig of meerkleurige varianten. Freesia's zijn zomerbloeiers (juni-augustus) en hebben een bloeitijd van zo'n 4-6 weken. 

Freesia behoort tot de lissenfamilie (Iridaceae), waartoe ook bloemen als gladiolen, irissen en krokussen behoren. Veel freesia's hebben een heerlijke zoete geur, waardoor ze een natuurlijk huisparfum zijn en ze extra geliefd zijn in boeketten. Maar niet alleen in huis (en tuin) zijn ze geliefd! Freesia wordt ook regelmatig verwerkt in parfums en verzorgingsproducten. 

welke soorten freesia's zijn er?

Er bestaan zo'n 20 verschillende soorten freesia's. In de snijbloemenhandel wordt voornamelijk onderscheid gemaakt in enkelbloemige, semi-dubbelbloemige en dubbelbloemige soorten. Wat de officiële hoofdsoorten betreft zijn de onderstaande 5 soorten freesia's de bekendste:

• Freesia refracta: dit is de meest bekende en voorkomende soort. Veel cultivars komen voort uit deze soort. Freesia refracta heeft uiteenlopende kleuren. De geuren van deze soort lopen uiteen van subtiel tot sterk. 
• Freesia corymbosa: deze soort heeft kleine, oranje of gele bloemen die sterk geuren. Freesia corymbosa is, samen met freesia refracta, een van de oorspronkelijke soorten, waaruit reeds veel hybriden zijn voortgekomen. 
• Freesia hybrid: tegenwoordig zien we zeer veel freesia hybriden: freesia's die zijn ontstaan door verschillende soorten te kruisen. Freesia hybriden zijn daardoor heel divers: ze bloeien in verschillende kleuren, verschillen in sterkte van geuren en hebben uiteenlopende eigenschappen, zoals het aantal bloemblaadjes en hoeveelheid bloemen per steel.
• Freesia alba: dit is een van de oorspronkelijke, in het wild voorkomende freesia's. Freesia alba is vaak wit van kleur, soms met lichte tinten geel of roze. Deze soort heeft een heerlijke, sterke geur. Deze soort wordt vaak gebruikt in bruidsboeketten of boeketten voor huwelijksjubilea. 
• Freesia laxa: deze soort wordt ook wel schijnfreesia genoemd. Freesia laxa staat bekend om de dunne stengeltjes waaraan klokvormige, bloedrode bloemetjes groeien met soms een vleugje wit, oranje of paars. Deze soort heeft bloemtrossen met hangende bloemen (in plaats van een 'kam').

verzorging van freesia in de vaas

Freesia's in huis? Dan wil je daar natuurlijk zo lang mogelijk van genieten. Bekijk deze tips en tricks om bloemen zo lang mogelijk mooi te houden in je vaas, en bekijk de onderstaande verzorgingstips.

• Als je een bos freesia's koopt, koop dan een bos met mooie, volle knoppen. Als het geen witte freesia is, let er dan ook op dat de knop mooi op kleur is. Dan weet je zeker dat de bloemen helemaal uitkomen, mooie kleuren geven en langer mooi blijven in je vaas.
• Laat de freesia's zich eerst goed volzuigen met water, voordat je ze uit hun verpakking haalt. Zet ze dus eerst met verpakking in een schone vaas op kamertemperatuur! 
• Snijd met een scherp mes zo'n 3-5cm van de bloemsteel af.
• Zet freesia's in een schone vaas met handwarm water. 
• Voeg snijbloemenvoedsel aan het water toe voor een langere houdbaarheid van de bloemen.
• Zet freesia’s niet naast de fruitschaal, op de tocht of in direct zonlicht.
• Controleer regelmatig of de bloemen genoeg water hebben en vul indien nodig het water bij.

Hoe worden freesia's gekweekt?

De knol van de freesia vormt onder de grond kleine knolletjes, die kralen genoemd worden. Zo'n kraaltje groeit uit tot een volwaardige knol en uiteindelijk tot een kam met bloemen, die ieder huis extra stijl geeft. En zelfs in een vaas groeit de freesia nog vrolijk door! Benieuwd hoe freesia's precies groeien en hoe ze gekweekt worden? Neem een kijkje in de kas bij Akerboom Freesia: 's werelds grootste freesia producent. 

freesia als tuinplant

Freesia's zijn niet alleen populair als snijbloem, maar ook geliefde tuinplanten. Het zijn prachtige blikvangers die zowel in de volle grond als in een kuip of pot geplant kunnen worden. Houd er rekening mee dat freesia meerjarig is, maar niet winterhard. Je moet de plant dus helpen te overwinteren. Dat houdt in: voorafgaand aan de vorstperiode moet je de knollen uit de grond halen en in het voorjaar kun je ze opnieuw aanplanten. Je leest er hieronder meer over. 

Tip: als je freesia knollen uitzoekt voor je tuin, kies dan gezonde, grote knollen (die niet zacht aanvoelen). Grote knollen geven doorgaans stevigere, langere stengels en grotere bloemen.  

freesia planten: wanneer en hoe?

Freesia planten in je tuin? Bekijk deze tips en stappenplannen voor het planten van tuinplanten en bekijk de onderstaande tips voor het planten van freesia:

• Plant freesia knollen bij voorkeur vanaf half mei, wanneer de kans op vorst geweken is. 
• Inspecteer de knollen voordat je ze plant: let op tekenen van schade, ziekte of rot. Gooi zachte of verkleurde bollen weg om ziektes te voorkomen.
• Verrijk de tuingrond voorafgaand aan het planten met compost (of andere organische meststof), voor extra voedingsstoffen.
• Heb je te maken met zeer natte (slecht gedraineerde) grond of kleigrond? Dan is het beter de freesia's in potten te planten dan in de volle grond. 
• Plant de knollen 5-10cm diep en met een tussenruimte van zo'n 10-15cm in de volle grond. In een pot kun je de knollen wat dichter bij elkaar planten. 
• Plant de knollen met het puntige uiteinde naar boven (platte, ronde uiteinde naar beneden). Zo kan de freesia makkelijker beginnen met groeien. 
• Geef de grond direct na het planten water.
• Laat de grond niet te nat en niet te droog worden. Geef in droge en warme periodes extra water en zorg voor goede drainage (afwatering), zodat de freesia's niet te nat staan en gaan rotten.

Tip: plant je meerdere freesia's en wil je zo lang mogelijk van hun prachtige kleur en geur genieten? Plant ze dan niet allemaal tegelijk, maar in verschillende groepjes. Zo verleng je de bloeiperiode en geniet je maximaal van de freesia's in je tuin! 

freesia: standplaats en verzorging

Het verzorgen van freesia's is niet moeilijk en vereist geen groene vingers. Bekijk hieronder de tips voor de standplaats en verzorging van freesia:

• Freesia's gedijen het beste op een zonnige plek of een plek in de halfschaduw. Freesia's bloeien het mooiste op een plek waar ze 6-8 zonuren per dag krijgen.
• Kies een plek met goed gedraineerde grond, dus zorg ervoor dat water makkelijk kan weglopen. Dit voorkomt dat freesia's gaan rotten. 
• Geef freesia's in een pot regelmatig water. Zorg ervoor dat de potgrond niet te nat en niet te droog is. 
• Geef freesia's in de volle grond water naar behoefte. Pas de frequentie van water geven aan op de weersomstandigheden. Zorg ervoor dat de tuingrond niet te nat en niet te droog is. 
• Controleer freesia's af en toe op bladluis en schimmelziektes. Over het algemeen zijn freesia's niet heel vatbaar voor plagen en ziektes, maar behandel ze indien nodig op de juiste, liefst biologische, manier. Extra tip bij bladluis: voorkom en/of bestrijd mieren, want zolang er mieren aanwezig zijn, zullen bladluizen moeilijk te verhelpen zijn. 

Freesia's laten overwinteren: hoe doe je dat?

Omdat freesia's niet winterhard (vorstbestendig) zijn, is het raadzaam om ze vanaf de eerste vorst (bijvoorbeeld vanaf oktober), te beschermen. Dat doe je door de knollen uit de grond te halen en ze gedurende de koudere, vorstgevoelige maanden op een koele, droge plaats te bewaren. In het voorjaar kun je de knollen opnieuw uitplanten. Bekijk hier het stappenplan voor het laten overwinteren van je freesia's:

1. Graaf de freesia knollen voorzichtig uit, zonder ze te beschadigen (doe dit in het najaar, voordat de eerste vorst optreedt).
2. Haal voorzichtig de overtollige aarde van de knollen (bijv. met een borstel) en verwijder eventuele dode stengels of bladeren met een schone, scherpe snoeischaar.
3. Laat de knollen op een droge, goed geventileerde plek drogen.
4. Leg de knollen op een droge, koele plek. Bijvoorbeeld in een houten kist in een schuur, kelder of garage. Let op: het mag er niet te koel en vochtig zijn (dan gaan de bollen rotten), maar ook niet te droog en warm (dan verstenen de bollen). 
5. Controleer de knollen af en toe op tekenen van rot, schimmel of uitdroging (en verwijder eventuele rotte knollen om verspreiding te voorkomen). 
6. Tijd om te planten? Check de knollen op dode wortels of bladeren en verwijder die met een schone, scherpe snoeischaar. 
7. Plant de knollen halverwege mei, wanneer de grond is opgewarmd en vorst voorbij is, weer in de volle grond of in een pot. 

freesia snoeien: hoe en wanneer? 

Freesia's hoeven niet gesnoeid te worden, maar dat betekent niet dat je helemaal niets kunt doen om de plant zo goed mogelijk te verzorgen. Snoei de uitgebloeide stelen na hun bloei terug tot vlak boven de grond. Eventuele dode of beschadigde bladeren mogen ook verwijderd worden. Je kunt gezonde bladeren laten zitten totdat ze geel worden en je de knollen uit de grond haalt om te overwinteren (oktober). 

Wil je freesia's uit je tuin plukken (oogsten) om in de vaas te zetten? Doe dit dan op het moment dat de kleur in de knop van de freesia verschijnt, maar de knoppen nog dicht zitten. Zo vergroot je de kans op de mooiste en langste bloei in de vaas. Oogst bloemen altijd in de ochtend of avond (nooit op het heetste moment van de dag). 

betekenis van freesia

De freesia staat (onafhankelijk van welke kleur) symbool voor eerbaarheid, onschuld en onvoorwaardelijke liefde. Het was ooit traditie om freesia's cadeau te geven bij het zevende huwelijksjaar. Na zeven jaren zou er namelijk een keerpunt zijn (afkomstig van 'zeven vette en zeven magere jaren'). Met de freesia wordt dan nogmaals de onschuld en eerbaarheid van de liefde bevestigd. De heerlijke, zoete geur van de freesia is een extra fijne bijkomstigheid van de bloem en doet recht aan de liefdevolle symboliek. 

Herkomst van freesia

Freesia komt oorspronkelijk uit de Kaapkolonie, een Britse kolonie rond Kaapstad in het huidige Zuid-Afrika. Ook komt de freesia van oorsprong voor in andere gebieden van Afrika, zoals Kenia. In Zuid-Afrika werd de bloem 'Kaaps lelietje van dalen' genoemd. De bloem werd ontdekt door de Duitse botanicus Ecklon in de Kaapkolonie rond 1830. Ecklon vernoemde de bloem naar een vriend van hem, de Duitse botanicus en arts Friedrich Freese. 

De freesia werd halverwege de 19e eeuw in Europa geïntroduceerd. Daar werd de bloem al snel populair vanwege haar sierlijke bloemen en aangename geur. Nederlandse kwekers speelden een belangrijke rol in de verspreiding van de freesia in Europa. Vooral in en om het Westland wordt de freesia van oudsher gekweekt. En nog steeds. Kijk maar! Door selectief te kweken en hybriden te ontwikkelen (kruisingen), slaagden de Nederlandse kwekers erin om betere freesia's met grotere en sterker geurende bloemen te ontwikkelen.

Gedurende de 20e eeuw nam de populariteit van freesia verder toe en groeide de freesia-teelt in Nederland en andere landen in Europa. Tegenwoordig is de freesia nog steeds een populaire snijbloem en tuinplant. Hoe kan het ook anders, met zulke looks en eigenschappen! Nederland speelt nog steeds een vooraanstaande rol bij de kweek van freesia's als snijbloem. Benieuwd hoe het kweekproces in z'n werk gaat? Neem een kijkje bij de grootste freesia producent ter wereld: Akerboom Freesia. 

is freesia giftig?

Het bovengrondse deel van freesia's (bloem en steel) wordt als niet giftig beschouwd voor mens en dier, maar kan door intensief contact wel huidirritatie veroorzaken bij mensen met een gevoelige huid. Inname van de knol van freesia kan wel giftig zijn voor mens en dier. Houd de knol daarom buiten bereik van kinderen en huisdieren.