Delphinium

Van soorten tot verzorging, snoei en symboliek: ontdek alles over ridderspoor!

Op zoek naar een blikvanger met betoverende bloemenpluimen? Ridderspoor, ofwel Delphinium, straalt in iedere vaas en tuin. De romantische, weelderige pluimen bloeien wekenlang en steken enthousiast boven andere bloemen uit. Van soorten tot snoei, bloei en verzorging: lees verder en ontdek alles over ridderspoor! 

delphinium | ridderspoor | mooiwatbloemendoen

hoe ziet ridderspoor (delphinium) eruit? 

Ridderspoor is een spectaculaire bloem die opvalt door haar hoge, elegante bloemtrossen die overal enthousiast bovenuit steken. De bloemen van ridderspoor hebben een heldere, vaak blauwe, kleur. Zachtblauw, felblauw, middelblauw en lilablauw...Er zit altijd wel een kleur blauw bij die bij je past. Daarnaast bestaan er ook witte, gele, paarse, rode en roze varianten en tweekleurige variaties. Ook heb je de keuze uit enkelbloemige ridderspoor (enkele rij bloemen rondom de bloemknop) en dubbelbloemige ridderspoor (dubbele bloemen rondom de bloemknop). De steel met bloemen kan 30cm tot 250cm lang worden. 

Ridderspoor maakt deel uit van de ranonkelfamilie (Ranunculaceae), waartoe ook bloemen als ranonkel, anemoon en akelei behoren. Ridderspoor bloeit doorgaans in juni en juli, en er kan een tweede bloei zijn in augustus en september. Tijdens de bloei vouwen de bloemblaadjes zich helemaal open en geniet je van veel kleurenpracht. De bloei duurt enkele weken tot een paar maanden, afhankelijk van de zorg en omstandigheden. Bijkomend voordeel: ook vlinders, bijen en hommels zijn dol op ridderspoor. En dat is goed voor de biodiversiteit

delphinium paars

waar komt de naam 'ridderspoor' of 'delphinium' vandaan?

Met een beetje fantasie zie je dat de knoppen van de bloem op dolfijnen lijken. Vandaar de naam Delphinium: het Latijnse woord voor dolfijn. De bloem heeft ook naar achter stekende delen, die lijken op de sporen die bevestigd werden aan de rijlaarzen van ridders. Vandaar de Nederlandse naam ridderspoor.

welke soorten ridderspoor bestaan er?

Er bestaan zo'n 300 soorten ridderspoor, die onder te verdelen zijn in verschillende hoofdsoorten. De onderstaande soorten/cultivars van ridderspoor zijn de meest bekende:

  • Delphinium Belladonna: deze soort, ook wel 'tere ridderspoor' genoemd, blijft relatief laag (tot 1 meter) en heeft een open bloemstructuur, waardoor de bloemen er luchtig en open uitzien. Belladonna's hebben een delicatere, subtielere uitstraling dan de andere soorten ridderspoor. Kleuren van deze soort variëren van verschillende tinten blauw tot lichtere roze- en lavendeltinten. 
  • Delphinium Elatum: deze soort, ook wel de 'gewone ridderspoor' genoemd, wordt hoger dan de Belladonna's (tot 2 meter). Kleuren lopen uiteen van blauw tot paars, roze, wit en lavendel. Het hart van deze bloemen is zwart, wat deze soort onderscheidt van de andere soorten. 
  • Delphinium Grandiflorum: deze soort, ook wel Chinese ridderspoor genoemd, staat bekend om de prachtige bloemen in losse trossen. De stelen blijven relatief laag (40-60 centimeter) en de bloemen zijn kleiner dan die van de Pacifics en Belladonna's. Bloemkleuren variëren van blauw tot paars, roze en wit. 
  • Delphinium Pacific: deze soort staat bekend om haar indrukwekkende hoogte (tot 2-2.5 meter) en zeer grote bloemen en dichte bloemaren. Kleuren van deze soort variëren van verschillende tinten blauw tot paars, roze, wit en lavendel. 
boeket met ridderspoor | delphinium in vaas

verzorging van ridderspoor in vaas: tips en tricks

Je kunt de romantische bloemenpluimen los in een vaas zetten, maar geeft er net zo makkelijk je boeket een weelderige touch mee. Hoe dan ook: met deze tips en tricks om bloemen zo lang mogelijk mooi te houden en met de onderstaande verzorgingstips zorg je ervoor dat je zo lang mogelijk van ridderspoor in je vaas kunt genieten: 

  • Snijd de stelen van Delphinium schuin af met een scherp en schoon mes.
  • Zet ridderspoor in een schone vaas met schoon water op kamertemperatuur. Tip: omdat ridderspoor vrij lange stelen heeft, kies je bij voorkeur voor een wat hogere vaas, zodat de bloemenpluimen minder snel gaan hangen. 
  • Voeg snijbloemenvoeding toe voor een langere houdbaarheid van de bloemen. 
  • Controleer regelmatig of de bloemen nog genoeg water hebben en ververs het water regelmatig.
  • Zet de bloemen niet op de tocht, in de volle zon, bij de verwarming of naast de fruitschaal.

ridderspoor in je tuin zaaien of planten: tips en tricks

Ridderspoor is een echte blikvanger in je border en geven dankzij de lange bloemtrossen een verticaal accent aan je beplanting. De meeste soorten ridderspoor zijn winterharde, vaste planten maar er zijn ook eenjarige soorten verkrijgbaar. Heb je een keuze gemaakt in kleur en soort? Bekijk dan de volgende tips voor het zaaien of planten van ridderspoor in je tuin. 

  • Zaai ridderspoor bij voorkeur in het voorjaar (tussen maart en eind mei), wanneer de kans op strenge vorst geweken is. 
    • Heb je al ridderspoor in je tuin staan, dan kun je ook zaden uit die ridderspoor gebruiken. Wanneer de ridderspoor uitgebloeid is, wacht dan tot de zaaddoosjes helemaal droog zijn. Als je ze op z'n kop houdt, vallen de zaadjes eruit. Bewaar ze in een papieren zakje op een droge, koele plek en zaai ze in het volgende voorjaar. 
  • Plant ridderspoor in de lente of in de herfst, dan is de grond warm en vochtig genoeg en is de kans groter dat de plant tot groei en bloei komt. Als je de plant in het voorjaar plant, kan die in de zomer al tot bloei komen. Meer weten over het planten van tuinplanten? Bekijk hier informatie, tips en stappenplannen.
  • Plant je een stekje, kies dan voor Belladonna of Elatum, want dit zijn de sterkste en meest kleurvaste soorten met de grootste kans van slagen. 
  • De gemiddelde plantafstand voor ridderspoor is zo'n 45 centimeter. Lage riddersporen mogen dichter bij elkaar worden geplant (zo'n 35 centimeter) en voor hoge riddersporen kun je juist wat meer ruimte vrijlaten (zo'n 50 centimeter). Eenjarige riddersporen mogen dichter bij elkaar geplant worden (20-30 centimeter). 
roze ridderspoor | delphinium roze

ridderspoor in tuin: standplaats en verzorging

Van plan om ridderspoor te planten in je tuin, of stralen de bloemtrossen al in je buitenruimte? Bekijk dan de onderstaande tips voor de standplaats en verzorging van ridderspoor:

  • Ridderspoor gedijt het beste op een plek in de volle zon. Een plek in de halfschaduw kan eventueel ook. 
  • Zorg voor een goede doorlatende en gedraineerde grond, het liefst met een beetje kalk. Je kunt de grond verbeteren door er compost of een andere organische meststof aan toe te voegen.
  • Vanwege de lange stelen, is het verstandig om ridderspoor te beschermen tegen harde wind. Een beschutte plek zorgt ervoor dat de bloemtrossen beter rechtop blijven staan.
  • Vanwege de lange stelen staat ridderspoor vaak het mooiste achterin een zonnige border. 
  • Je kunt lange bloempluimen eventueel ondersteunen met stokjes of plantensteun om ervoor te zorgen dat de zware pluimen mooi rechtop blijven staan en niet knikken of breken. 
  • Geef ridderspoor jaarlijks in het vroege voorjaar organische meststof, om gezonde en mooie groei en bloei te bevorderen.
  • Geef ridderspoor in de winter wat kalk.
  • Zorg ervoor dat ridderspoor 's zomers niet te droog staat en 's winters niet te nat. 
  • Geef ridderspoor tijdens droge, warme periodes regelmatig water. Ridderspoor houdt van een licht vochtige grond, maar staat niet graag te nat, want dat kan wortelrot veroorzaken. Gebruik bij voorkeur geen sproeier, want dat kan ervoor zorgen dat de bloementrossen omvallen.
  • Wil je langer dan twee jaar van Delphinium genieten, verplant de plant dan. Ridderspoor houdt er niet van om meerdere jaren op één plek te blijven staan, omdat de plant gevoelig is voor een voedselarme bodem en schimmel. Voor veel soorten geldt: graaf de gehele plant elke twee jaar uit. Doe dit voordat het groeiseizoen begint en in een vorstvrije periode. Bij voorkeur eind februari of maart. 
  • Ridderspoor is gevoelig voor meeldauw (een schimmel). Meeldauw is te herkennen aan witte of grijze schimmelpluis (vlekken) op het blad. Indien je meeldauw opmerkt, gebruik dan zo snel mogelijk een biologisch bestrijdingsmiddel om deze schimmel te bestrijden en te voorkomen dat de plant doodgaat. 
    • Meeldauw voorkomen? Zorg ervoor dat de planten niet te dicht op elkaar staan, geef de plant water bij de grond (niet op het blad)
ridderspoor in tuin | blauwe ridderspoor | delphinium blauw

ridderspoor snoeien: hoe en wanneer?

Is je ridderspoor uitgebloeid? Door ridderspoor te snoeien op het juiste moment kun je twee keer per jaar van de bloemenpracht genieten. Knip daarvoor de uitgebloeide stengels na de eerste bloei ver terug, tot vlak boven de grond. Zijscheuten en resterende bladeren die groeien vanaf de basis kun je laten zitten. Geef eventueel ook snelwerkende, organische mest en water. Met een beetje geluk bloeit de ridderspoor in augustus of september dan een tweede keer. Wanneer de plant na de tweede bloei is uitgebloeid (begin herfst), kun je de plant tot vlak boven de grond terugsnoeien. 

Symboliek van ridderspoor

Om te zorgen dat je niks overkomt, koop je een flinke bos Delphiniums. De vaak blauwe bloem symboliseert namelijk bescherming. Ridderspoor werd vroeger beschouwd als mystieke plant en werd tijdens rituelen gebruikt om negatieve energieën af te weren. Er werd vroeger ook gedacht dat je met een Delphinium schorpioenen kon verjagen...

Bescherming is niet de enige symboliek die aan ridderspoor wordt toegekend. Vroeger stonden de torenhoge bloemaren ook symbool voor adel, rijkdom en trots. Andere symbolische betekenissen die toegekend worden aan Delphinium zijn gezondheid, plezier, lichtheid, lichtzinnigheid en een groot hart. Kortom: een bloem met een positieve symboliek! 

Herkomst van ridderspoor

Ridderspoor komt van oorsprong voor in verschillende gebieden op het noordelijk halfrond, zoals Europa, Noord-Amerika en delen van Azië. Al sinds de oudheid is de bloem populair vanwege haar sierlijke bloemen en spectaculaire uiterlijk. In middeleeuwse, Europese tuinen werd Delphinium vaak gekweekt vanwege de torenhoge bloemaren, die symbool stonden voor adel en rijkdom. De populariteit van ridderspoor nam door de eeuwen heen steeds verder toe en er werden steeds meer cultivars gekweekt. Inmiddels is ridderspoor wereldwijd een zeer geliefde tuinplant en snijbloem. 

is ridderspoor giftig?

Ja, ridderspoor (Delphnium) is giftig. Alle delen van de plant bevatten stoffen zoals alkaloïden die zeer giftig zijn voor mens en dier bij inname. Inname van ridderspoor kan leiden tot maagklachten, diarree, spijsverteringsproblemen en huidirritatie. Wees daarom extra voorzichtig in tuinen waar kinderen en/of huisdieren leven en spelen. Raadpleeg altijd een (dieren)arts na inname. 

ridderspoor blauw met wit hart